Toepassing kunststof recyclaat

De belangrijkste trends en ontwikkelingen die gevolgen hebben voor het gebruik van kunststof verpakkingen en het inzetten van kunststof recyclaat zijn:

• Het volume aan kunststof verpakkingen op de markt blijft groeien.
• De samenstelling van kunststof verpakkingsmateriaal verandert.
• De hoeveelheid ingezameld kunststof verpakkingsafval neemt toe.
• De sorteringscapaciteit neemt toe en verbetert, waardoor de kwaliteit van gesorteerde materiaalstromen kunststof verpakkingen vooruitgaat.
• De recyclingcapaciteit binnen Europa neemt toe; naast mechanische recycling, zijn ook chemische recyclingtechnieken in ontwikkeling.
• De vraag naar kunststof recyclaat neemt toe door maatschappelijke druk en ambitieuze doelstellingen van producenten en importeurs van verpakte producten.

Economisch

• In de huidige situatie is er meer vraag dan aanbod van kunststof recyclaat van verpakkingsafval. Dit zorgt voor een mismatch tussen de afzetprijzen en de daadwerkelijke ketenkosten (inzameling, sortering, recycling en het vermarkten) van recyclaat. Om meer recycling ook economisch interessant te maken, dient te worden gestuurd op verlaging van de ketenkosten en/of verhoging van de kwaliteit van het recyclaat. Dat leidt tot hogere afzetprijzen.
• De kosten van virgin materiaal volgen de olieprijzen. Bij lage olieprijzen is het voor producenten goedkoper om virgin kunststof te gebruiken dan om kunststof recyclaat in te kopen.
• Een grote economische uitdaging is ook om de markt verder transparant te maken. Dit kan bijvoorbeeld door inkopers en de kunststof toepassende industrie meer inzicht te bieden in het recyclaat dat te koop is, door kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen en door toepassingsmogelijkheden van bepaalde typen recyclaat meer en beter inzichtelijk te maken. Een van de partijen die de kwaliteit van het recyclaat in kaart brengt is Veridis.
• Een andere grote uitdaging is om de keten van inzameling, sortering en recycling efficiënter te maken.

De markt van non food-verpakkingen is kansrijk voor het toepassen van kunststof recyclaat, omdat hier minder strenge eisen gelden. Een andere interessante markt is die van verpakkingen die na gebruik niet mogen worden gerecycled, denk aan: verf of chemicaliën. Gebruik voor deze verpakkingen bijvoorbeeld donker gekleurd kunststof recyclaat, wat minder toepassingen kent en toch verbrand moet worden.”

Technisch

• De kwaliteit van het gerecycled materiaal moet omhoog. Deze kwaliteitsverbetering begint bij beter sorteren, zodat mono-stromen zuiverder worden en de mixstroom kleiner wordt. Dit betekent dat er meer mono-stromen uit de mixfractie kunststoffen worden gehaald. Verder onderzoek is nodig naar wat er nog met de (kleinere) mixstroom is te doen.
• Een grote technische uitdaging, gekoppeld aan de regelgeving rondom voedselveiligheid, zit in het ontwikkelen van foodgrade recyclaat op basis van PP en PE. Op dit moment is dit alleen mogelijk met chemische recycling.

Juridisch

De European Food Safety Authority (EFSA) geeft advies en richtpercentages voor het gebruik van recyclaat in voedselcontactmaterialen. In het geval van r-PET moet het recyclaat in principe voor 95% afkomstig zijn uit voedselverpakkingen, om te voorkomen dat het recyclaat gevaarlijke stoffen bevat. Hiervoor is een gesloten systeem voor de inzameling en verwerking noodzakelijk óf brede overeenstemming over de inzet van specifieke kunststoftypen voor voedselverpakkingen, zoals het uitsluitend toepassen van PET.
Uit onderzoek van Tilburg University  - in opdracht van het KIDV - blijkt dat ketenpartijen het EFSA-richtpercentage als bindend interpreteren. Dit is strikter dan juridisch noodzakelijk. Indien de producent kan aantonen dat de kenmerken van het recyclaat en het verwerkingsproces voldoen aan de voorschriften voor voedselveiligheid, is het mogelijk om van dit richtpercentage af te wijken. Dit geeft ruimte voor nieuwe technologische ontwikkelingen.

• Er zijn nog veel kansen voor het toepassen van recyclaat, vooral in de bouw en infrastructuur, voor transportverpakkingen en niet-voedselverpakkingen.
• Houd bij het ontwerp van een verpakking rekening met design for recycling. Zorg dat de verpakkingen die u op de markt brengt goed recyclebaar zijn. Gebruik de Recyclechecks van het KIDV om te toetsen of uw verpakkingen goed recyclebaar zijn.
• Maak de eigen organisatie klaar om te innoveren met en te leren van het gebruik van gerecycled kunststof. Zorg voor interne afstemming en betrek de verschillende afdelingen, zoals R&D, ontwerp, marketing, sales, financiën, et cetera.
• Beschouw als inkopende partij recyclaat niet als tweedehands virgin kunststof, maar bekijk het als een ander materiaal met zijn eigen identiteit. Recyclaat kan anders reageren in het productieproces en in gebruik dan virgin materiaal. Toepassing van recyclaat heeft zijn eigen stappen in de verwerking nodig om tot een eindproduct te komen dat aan de productspecificaties voldoet.
• Wees bereid als inkopende partij om met de recycler een programma van eisen voor de inkoop van recyclaat te onderzoeken en kijk welke eisen nodig zijn.
• Transparantie in de keten van kunststof recyclaat kan de toepassing hiervan bevorderen.
• Leer van ervaringen van deelnemers aan de pilotprojecten in het programma Kunststof Verpakkingsafval als Grondstof (KVG; afgerond in 2020) van het KIDV en Rijkswaterstaat. Door middel van technische innovatie, circulair inkopen en samenwerking in de keten hebben vijftien pilotpartijen stappen gezet om het gebruik van primaire grondstoffen terug te dringen en vraag en aanbod van kunststof recyclaat beter op elkaar aan te sluiten. Zo komen ze dichterbij een circulaire economie