Bij duurzaam verpakken gaat het niet alleen om minder materiaalgebruik. Je maakt een verpakking ook duurzamer als je zorgt dat tijdens de productie verspilling van grondstoffen wordt tegengegaan. Als de verpakking op maat wordt gemaakt voor het product dat erin vervoerd moet worden. Als hij zoveel mogelijk bestaat uit hernieuwbare of gerecyclede materialen. Als bij de productie gebruik wordt gemaakt van duurzame technologieën en duurzaam opgewekte energie. En als de logistiek zo efficiënt mogelijk is ingericht, zodat er niet onnodig lucht wordt vervoerd.
Duurzame product verpakkingscombinatie
Duurzaam verpakken betekent dat je verpakkingen ontwikkelt die zo min mogelijk impact op het milieu hebben, zonder dat je daarbij de kwaliteit van het verpakte product in het geding brengt. Dat houdt in dat je ervoor zorgt dat de verpakking zo wordt ontworpen, geproduceerd en verwerkt, dat hij zo min mogelijk grondstoffen nodig heeft en opnieuw kan worden gebruikt of gerecycled. Je bereikt een optimale duurzame productverpakkingscombinatie door de vijf perspectieven uit het KIDV-model optimaal in te zetten, op elkaar af te stemmen en te balanceren. Zo vind je de optimale mix, afgestemd op jouw product, bedrijf en keten.
De ecologische voetafdruk van producten is in de meeste gevallen veel zwaarder dan die van de bijbehorende verpakking. Dat brengt met zich mee dat productverlies een grotere milieu-impact heeft dan het gebruik van meer verpakkingsmateriaal. Het is dus de kunst om voor elke product-verpakkingscombinatie de juiste balans te vinden tussen ‘under-packaging’ en ‘over-packaging’.
Functionaliteit toevoegen met duurzaam verpakken
Het verduurzamen van verpakkingen biedt je ook de kans om de functionaliteit van de productverpakkingscombinatie te vergroten. Hieronder zie je daar een aantal voorbeelden van:
Door opnieuw over het product na te denken wordt de verpakking grotendeels overbodig
Een verbeterde shampooverpakking? Wat te denken van helemaal geen verpakking? Lush ging bewust op zoek naar een manier om de verpakking weg te laten. De oplossing is een blok shampoo lijkend op een stuk zeep. Dit blok gaat gemiddeld net zolang mee als drie flessen shampoo. Het enige dat er nog als verpakking aan te pas kan komen, is een klein papieren zakje van gerecycled papier. Deze oplossing leidt naast de besparing van verpakkingsmateriaal, ook tot het voorkomen van onnodig vervoer van water.
Innovatieve verfverpakking: geen verftray meer nodig
Wie gaat verven, schaft, naast een roller en een kwast, meestal een ook verftray aan om de verf op de roller te verdelen. Flex/design maakte door het deksel van de verfemmer aan te passen, de verftray overbodig. Hierdoor is niet alleen minder kunststof nodig, er wordt ook minder verf en water verspild, omdat de trays niet meer hoeven te worden gereinigd. Dit leidt in Nederland jaarlijks tot een reductie van 150.000 kg HDPE in trays, 8 miljoen liter water voor het schoonmaken van de trays en 170.000 kg aan verspilde verf.
Kunststofbakje zonder extra deksel
In een samenwerking tussen Naber Plastics en Sealpac is het ‘Easy Lid System’ ontwikkeld: een topseal verpakking waarbij gebruik wordt gemaakt van een dubbele sealtechniek. De bovenrand wordt in twee fasen geseald. Tijdens het sealen wordt de buitenring naar onderen gedrukt en komt los van het bakje. Hierdoor ontstaat een kunststofring met folie die als deksel is te gebruiken, waardoor een extra deksel niet meer nodig is. Met dit systeem wordt op basis van 10 miljoen verpakkingen ruim 250.000 kg CO2-uitstoot bespaard. De besparing op grondstoffen voor de deksel bedraagt 25 procent en op transport en opslag wordt tot 50 procent bespaard.
Verpakkingen van deels biobased en deels gerecycled kunststof
Ecover verpakt schoonmaakproducten producten in deels biobased en deels gerecycled kunststof. Van het gebruikte materiaal is 75% biobased polyethyleen (bio-PE). Het bio-PE wordt gemaakt van suikerriet. De overige 25% kunststof is afkomstig van gerecycled post-consumer verpakkingsafval. Door gerecycled kunststof en biobased grondstoffen te gebruiken wordt geen aanspraak gemaakt op fossiele grondstoffen voor het maken van de verpakking. Omdat bio-PE chemisch gezien gelijk is aan de fossiele, conventionele versie van PE, kan de verpakking bij het reguliere kunststofverpakkingsafval worden weggegooid zonder de recycling te verstoren.
Kunststof tray zonder absorberende inlay
De BeeMagicTray van Dampack International BV is een kunststof tray waarmee met gemodificeerde atmosfeer (MAP) onder andere vlees en vis kan worden verpakt. Bij deze tray is een traditionele absorberende inlay niet meer nodig, omdat overtollig vocht op een andere wijze wordt opgevangen. De bodem van de BeeMagicTray heeft een honingraat patroon, met daarboven een geperforeerd folie waarop het product ligt. Het overtollige vocht lekt door het folie en wordt daarmee gescheiden van het product. Het honingraat patroon in de bodem houdt het vocht vast. Door het vocht weg te houden van het verpakte product, blijft dit langer goed. Daarbij zorgt het geperforeerde folie dat het gasmengsel ook in direct contact met de onderkant van het verpakte product komt, wat de houdbaarheid van het product verlengt. De traditionele inlays kunnen in de recycling voor problemen zorgen, omdat ze niet van kunststof, maar van cellulosevezels zijn gemaakt.
Begin op de tekentafel
De meest efficiënte manier om duurzaam te verpakken? Hou in de ontwerpfase al rekening met de milieu-impact van een product-verpakkingscombinatie gedurende de hele levenscyclus. Van productie, tot gebruik, tot afval, tot grondstof. Dit resulteert vaak in innovatieve product- en verpakkingsoplossingen, die op termijn winst opleveren, zowel in termen van milieu-impact, als in termen van kostenreductie en toegevoegde waarde.
Kies voor een integrale benadering
Het ontwikkelen van duurzame productverpakkingscombinaties vraagt om een integrale benadering, omdat er keuzes vanuit verschillende invalshoeken moeten worden gemaakt. Denk bijvoorbeeld aan het beleid en de strategie van je bedrijf of merk, aan de wensen en behoeften van je klanten en aan het verpakkingsproces. Het KIDV-model Vijf perspectieven op duurzaam verpakken® op deze site helpt je daarbij.
Wat leveren duurzame productverpakkingscombinaties je op?
- Meer milieuwinst door een lagere milieu-impact. Door verpakkingsmaterialen te hergebruiken en te recyclen zorg je dat grondstoffen langer meegaan en benut je ze beter. Zo verminder je de milieubelasting en de CO2-impact.
- Meer waarde door meer en tevreden klanten. Steeds meer klanten wegen duurzaamheid in hun aankopen mee. Bovendien worden je klanten blij van goed verzorgde en compacte verpakkingen, die bij het weggooien niet tot onnodig veel afval leiden en makkelijk te scheiden zijn.
- Op termijn meer bedrijfswinst door lagere kosten. Innovatief en duurzaam verpakken zal uiteindelijk leiden tot innovatie in de waardeketen, waarbij minder grondstoffen worden gebruikt en minder producten verloren gaan. Daardoor heb je minder materiaal nodig en kunnen de productie- en de logistieke kosten omlaag.
Meer informatie
7 tips voor duurzaam verpakken
Wil je aan de slag met duurzaam verpakken? Het KIDV geeft je 7 tips om mee te starten.
Lees- en inspiratielijst
Er zijn tientallen, of misschien wel honderden goede naslagwerken over duurzaamheid en verpakkingen. Tegelijkertijd is iedere verpakkingsuitdaging meestal zo specifiek, dat je niet kunt varen op één bron. Het is dan ook belangrijk om te googlen en je netwerk te benaderen om een goed antwoord te vinden op je specifieke vragen.
Onderstaand vind je een kort lijstje met boeken over verpakkingsontwikkeling, zowel vanuit het oogpunt van duurzaamheid, als vanuit technisch oogpunt.
- The State of Sustainable Packaging, Chris Bruijnes e.a., 2020
Deze Engelstalige publicatie van het KIDV (juli 2020) biedt een strategische kijk op de benodigde samenwerking en innovaties op het gebied van duurzaam verpakken, zowel op de korte, middellange en lange termijn.
- Products That Flow: Circular Business Models and Design Strategies for Fast-Moving Consumer Goods, Siem Haffmans e.a., 2018
Products that Flow is een ongewoon boek over gewone producten die ons dagelijks omringen. Hoe kunnen we als ontwerper, ondernemer, marketeer en gebruiker duurzamer omgaan met deze verbruiksproducten? Dit boek biedt circulaire verdienmodellen en ontwerpstrategieën om deze enorme stroom dagelijkse producten te verminderen en te beheersen.
-
Packaging Sustainability – tools, systems and strategies for Innovative Package Design, Wendy Jedlicka, 2009
Dit boek geeft een breed overzicht van duurzaamheidsaspecten in relatie tot verpakkingsontwerp. Allerlei aspecten worden aangehaald, zoals consumentengedrag, wetgeving en economie. Het boek laat zien welke methodes en processen er zijn voor duurzame verpakkingsontwikkeling. Een goed startpunt vanwaar je kunt bepalen waar je verder op in wilt zoomen. - Cradle to Cradle: Afval is voedsel, Braungart & McDonough, 2007
In dit boek worden de basisprincipes voor circulair ontwerpen uitgelegd. Het geeft denkmodellen en voorbeelden met betrekking tot de essentie van duurzaamheid volgens de principes van Cradle to Cradle. Hoewel dit boek al in 2007 werd uitgegeven, biedt het nog steeds een relevante blik op circulariteit. Het daagt uit om ontwerpvraagstukken vanuit een nieuw perspectief te benaderen. - The Wiley Encyclopedia of Packaging Technology - geredigeerd door Kit L. Yam, 2010
Deze encyclopedie wordt ook wel de 'verpakkingsbijbel' genoemd. Dit naslagwerk biedt een overzicht van nagenoeg alle verpakkingsmaterialen en productieprocessen. Dit is een goed startpunt als je wil weten hoe bepaalde verpakkingen worden gemaakt. Vanuit hier kan je in de specifieke details duiken. - Zakboek Verpakkingen; R. ten Klooster, J.M. Dirken, F. Lox en A.A Schilperoord 2008
Een zakboek voor de ontwerper, dat een compleet overzicht geeft van de belangrijkste verpakkingstechnieken en -materialen en alle ontwikkelingen op dit vlak door de jaren heen. Dit is net als The Wiley Encyclopedia een goed startpunt als je wil weten hoe bepaalde verpakkingen worden gemaakt. Ook vanuit hier kun je in de specifieke details duiken.
Mis je een boek dat zeker in deze lijst thuishoort? Mail ons dan via info@kidv.nl met een korte toelichting waarom jouw vakbroeders het echt moeten lezen. Dan voegen wij het toe.