Groenten en fruit

Het KIDV signaleert een aantal belangrijke ontwikkelingen die van invloed zijn op verpakkingen in de groente- en fruitsector. Wij geven tips hoe uw organisatie daar op in kan spelen:

• De groei van het convenience segment, om consumenten zoveel mogelijk gemak te bieden. Denk aan een zakje sla en andere voorgesneden groenten of aan gemakkelijk consumeerbare producten zoals snacktomaatjes en (fruit)salades, maar ook aan groenten en fruit als onderdeel van maaltijdpakketten. 
  Portieverpakkingen en verspakketten kunnen voedselverspilling voorkomen. Door een afgemeten hoeveelheid aan te kopen, wordt meestal alle groente en fruit geconsumeerd. Echter, als een verpakking niet nodig is, gebruik hem dan niet. Is de verpakking toch nodig, zorg dan dat deze goed is te verwerken in het huidige afvalsysteem. Gebruik mono-materialen en zorg dat de consument de verpakking na gebruik in de juiste afvalbak kan gooien, zodat deze kan worden gerecycled. Het KIDV heeft de Recyclechecks voor verschillende verpakkingsmaterialen ontwikkeld, die bedrijven kunnen gebruiken om te toetsen of hun verpakking goed recyclebaar is in het huidige systeem. Let ook op de Single Use Plastics-richtlijn die sinds juli 2021 van kracht is.
• Meer consumptie on-the-go.
  Consumptie buitenshuis vraagt vaak om een ander type verpakking. Bijvoorbeeld een maaltijdsalade waar de sla en andere ingrediënten in een kunststof schaal zitten en een apart zakje voor de dressing of de nootjes is bijgevoegd. Of voorgesneden stukjes ananas en mango in een kunststof bakje met een vork. Op die manier kunnen deze maaltijden en tussendoortjes makkelijk onderweg (of thuis) worden geconsumeerd. Als de verpakking niet nodig is, probeer deze dan te voorkomen. Houd daarnaast in het ontwerp rekening met de manier van weggooien na gebruik. Zijn er verpakkingsonderdelen die zwerfafvalgevoelig zijn? Probeer losse onderdelen dan te voorkomen of bevestig ze aan de verpakking. Voorzie de verpakkingen ook van een weggooi-instructie. Dan kan de consument het afval scheiden en de verschillende materialen in de juiste afvalbak weggooien. Tot slot: let op de de Single Use Plastics-richtlijn die sinds juli 2021 van kracht is. 
• Maatschappelijke weerstand tegen het gebruik van kunststof verpakkingsmaterialen.
  Consumenten denken al snel ‘plastic is slecht’ en verbazen zich vaak over de plastic verpakkingen om onbewerkte groenten en fruit. In veel gevallen hebben deze verpakkingen weldegelijk een functie. Bijvoorbeeld een tray en folie om de eetrijpe avocado’s bieden bescherming tijdens transport en met een folie om de komkommer blijft deze langer vers. Kijkend naar de milieu-impact van de totale product-verpakkingscombinatie zit - gemiddeld - 90% van de impact in het product en 10% in de verpakking. Daarom is het soms beter om het product te verpakken, in plaats van dat het bederft of beschadigt en niet meer kan worden gegeten. Maar blijf kritisch: is de verpakkingen echt nodig, of kan het ook zonder? Of kan de komkommer die in de buurt wordt gekweekt in de zomermaanden ook zonder folie worden verkocht?   
• Toepassing van gerecycled verpakkingsmateriaal.
  Het toepassen van gerecycled verpakkingsmateriaal wordt bij glas, metaal en papier/karton al veel toegepast. Voor kunststof is dit soms nog lastig, vooral als gerecyclede kunststof wordt toegepast in nieuwe voedselverpakkingen, in verband met de eisen aan voedselveiligheid. Lees hier meer over het toepassen van gerecycled materiaal.
• Toepassing van biobased verpakkingsmateriaal.
  Het toepassen van biobased verpakkingsmateriaal zien we ook in de groenten- en fruit sector. Papier en karton zijn bekende biobased verpakkingsmaterialen, maar er zijn ook redelijk nieuwe voorbeelden, zoals het gebruik van olifantsgras of restproducten van tomatenplanten. Er zijn verschillende typen biobased kunststoffen. Van sommige is de molecuulstructuur hetzelfde als van fossiele kunststoffen. Deze biobased kunststoffen kunnen in de recycling worden gemengd met fossiele kunststoffen en hebben dezelfde eigenschappen, zoals smelttemperatuur of luchtdoorlaatbaarheid. Een voorbeeld hiervan is bio-PE, dat wordt gemaakt van suikerriet en onder andere wordt toegepast in HDPE flessen.
  
  Er worden ook kunststoffen gemaakt van hernieuwbare grondstoffen die een andere molecuulstructuur hebben dan de conventionele, fossiele kunststoffen. Zij hebben daardoor ook andere eigenschappen. Sommige varianten zijn bijvoorbeeld composteerbaar of laten meer zuurstof door, waardoor deze verpakkingen juist geschikt zijn om bepaalde groenten en fruit te verpakken. Voorbeelden hiervan zijn PLA en zetmeel. PLA wordt onder meer toegepast in trays en folies en zetmeel bijvoorbeeld in kunststof zakjes. Lees hier meer over biobased en composteerbare verpakkingen.
• Ambities van overheden en bedrijven om herbruikbare en recyclebare verpakkingen op de markt te brengen.
  Verpakkingen moeten voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De Europese Commissie en Nederlandse overheid hebben de afgelopen jaren nieuwe voorstellen ingebracht en aangenomen en voeren actieprogramma’s uit, onder meer om de recyclebaarheid en het hergebruik van verpakkingen te verhogen en de hoeveelheid afval te verminderen. Blijf op de hoogte van deze ontwikkelingen, zodat u tijdig op toekomstige wetgeving kan inspelen en uw bedrijf zich daarmee als koploper op het gebied van verduurzaming kan onderscheiden ten opzichte van andere bedrijven. Het KIDV houdt hier een overzicht bij van de aanpassingen in de wet- en regelgeving, zoals de nieuwe recyclingdoelstellingen, aanpassingen van de essentiële eisen voor verpakkingen en de aanpak van single use plastics.

Wie aan de slag gaat met duurzaam verpakken, ontdekt vaak al snel dat er meer bij komt kijken dan het gebruik van minder of ander materiaal. Het ontwikkelen van succesvolle duurzame verpakkingen vraagt dat u bijvoorbeeld ook kijkt naar het verpakkingsproces en de logistiek, naar het aankoop- en weggooigedrag van klanten en naar de verpakkings- en duurzaamheidsstrategie van uw bedrijf. Kijk voor meer informatie en tips op hoeverpakjeduurzaam.kidv.nl.

Brancheorganisatie GroentenFruit Huis heeft een Brancheplan Duurzaam Verpakken 2019-2022 opgesteld. Het KIDV was nauw betrokken bij het opstellen van het brancheplan. Hierin staan ambities, doelstellingen en concrete maatregelen om de milieu-impact van verpakkingen te reduceren, bijvoorbeeld door minder verpakkingsmateriaal te gebruiken en door verpakkingen volledig recyclebaar en herbruikbaar te maken. Het brancheplan is bedoeld als kader voor bedrijven om zelf – in samenwerking met leveranciers en afnemers - aan de slag te gaan met verduurzaming van de eigen verpakkingen.

Greenport West-Holland heeft in samenwerking met het KIDV en Partners for Innovation een beslisboom opgesteld, die ondernemers in de AGF-sector ondersteunt om hun verpakkingen te verduurzamen. De beslisboom helpt onder meer om doelen te stellen en de juiste strategie te kiezen. Wie er stap voor stap doorheen gaat, komt tot een geschikte verpakkingskeuze, of het nu om een primaire (consumentenverpakkingen), secundaire (transportverpakkingen) of tertiaire verpakking (voor verladen en vervoeren) gaat. Onderweg krijgen bedrijven informatie over onderwerpen, zoals de verschillende functies van verpakkingen, recycling en hergebruik, de logistieke keten, het Brancheplan Duurzaam Verpakken, het Europese en nationale verpakkingsbeleid (ook van andere landen) en wet- en regelgeving. De beslisboom is gratis te downloaden via www.duurzaamverpakkentuinbouw.nl.